On the occasion of May 9 – Victory Day over Fascism and the Day of Concentration Camp Detainees of Bosnia and Herzegovina, to the public of the Republic of Serbia and Bosnia and Herzegovina we address this

    DECLARATION OF ANTI-FASCISM AS A LASTING VALUE

By means of this Declaration we would like to draw attention to the present-day politics of the Republic of Serbia which negates war crimes and the existence of concentration camps during the Nineties. This politics negates the main World War Two heritage – the equality of all nations from the area of the former Socialist Federal Republic of Yugoslavia.

This politics of negation, denial and impunity of crimes is being produced and implemented by national institutions, extreme right-wing organizations and supporter groups thus encouraging violence and hatred.

Through political rehabilitation of the Chetnik movement and Draza Mihajlovic the history of World War Two is being revised, which leads to the equalization of fascism and anti-fascism.

In spite of the understandable needs for approximation and affiliation on a cultural and economic plan, we condemn the association of the Republic of Serbia and the Republic of Srpska outside the context of Bosnia and Herzegovina. This is directly undermining the integrity and territorial sovereignty of Bosnia and Herzegovina, and hindering the reunification of all its nations.

We welcome the statements addressed from the Summit in Karadjordjevo held on April 26^th, 2011, which emphasize the essential need for  reconciliation, stabilization of relations and normalization of life in the region.

Convinced that there can be no real reconciliation without sincerely facing up to the events of the past wars:

We hereby invite the authorities of the Republic of Serbia, Bosnia and Herzegovina, the Republic of Srpska and Prijedor Municipality – as well as the public in Serbia, Bosnia and Herzegovina and throughout former Yugoslavia – to support the nitiative of former Omarska concentration camp detainees for building of a memorial centre at the location of today’s Arcelor Mittal mine. The mine is located in Bosnia and Herzegovina, at the location of former Omarska concentration camp, which had been formed in 1992 based on a decision of the civil authorities of Prijedor municipality. In this camp, more than 3300 citizens of that very municipality were imprisoned and tortured, and based on the estimates more than 700 people were killed.

We deem that the sufferings of civilians in the Omarska concentration camp, as well as in other concentration camps formed during the wars in the Nineties, must be honourably commemorated so as to become part of public memory, on the path towards re-establishment of the co-habitation in the areas of former Yugoslavia.

By its decision of December 1^st, 2005, Arcelor Mittal Company has supported the project to build a memorial centre inside the mine. By supporting this very initiative, the Republic of Serbia and the Republic of Srpska would clearly show readiness to actively and critically define their stance regarding the mass crimes, systematically committed against non-Serb civilians;

We also invite Arcelor Mittal to reverse their company’s current discriminatory policy favourizing employment on an ethnic basis. This practice represents the post-war continuation of ethnic cleansing by other means.

We demand that the Republic of Serbia bans and prevents the operation of the extreme right-wing organizations and supporter groups which encourage and commit violence and promote hate speech in public and media space.

This Declaration affirms the anti-fascism of all nations in the territory of former  Yugoslavia as a common value, heritage of the contemporary European society and basis of equality and normalization of human relations in the region.

This Declaration was initiated by:

Women in Black

Working Group “Four Faces of Omarska”

Helsinki Committee for Human Rights in Serbia

Group Monument

Centre for Women’s Studies

This Declaration is supported by:

Association of Concentration Camp Detainees in Bosnia and Herzegovina

Association of Concentration-camp Detainees “Prijedor 92”

http://www.youtube.com/watch?v=HiB7Be0wNsg

"On the fifth session of the Supreme Defence Council of Yugoslavia, held on August 7^th, 1992, which started at 19.15 and lasted until 21.00, those present included Dobrica Cosic, President of the Federal Republic of Yugoslavia, Momir Bulatovic, President of Montenegro, Milo Djukanovic, Prime Minister of Montenegro, Zivota Panic, Chief of General Staff of the Yugoslav Army, Zoran Sokolovic, Minister of Interior, Pavle Bulatovic, Defence Minister, and Pavle Strugar, Commander of II Army. Among other issues discussed in the meeting were the concentration camps and killings in Bosnia and Herzegovina, which clearly indicates that Belgrade knew about the crimes that were taking place in Bosnia and Herzegovina:

Dobrica Cosic: See what happened with the concentration camps, how the concentration camps have been used?

Zivota Panic: The worst thing is, Mister President, that we don’t know what will be tomorrow and what they are planning for us. They are now set upon the concentration camps; they gave lists as per concentration camp: 250, 370, 2000, 5000, etc.

Momir Bulatovic: They’re showing it on television.

Zivota Panic: They’re showing what they’ve edited.

Dobrica Cosic: What is this Omarska concentration camp?

Zivota Panic: They’re keeping the Muslim captives in prisons. The prisons have a temporary character. Our guys are at least keeping them, while they are killing all of ours. Everyone believes them, don’t believe us. This is all staged. They staged this and they just go along this direction and they keep drawing that network diagram only.

Dobrica Cosic: Yes."

Published in Dani magazine, issue no. 723, April 21^st, 2011.

---------------------------------------------------------------------------------------------

This discussion referred to the recordings of discovery of Omarska and Trnopolje concentration camps, made on August 5^th, 1992 by the British ITN Television. Instead of stopping the killings, the Serbian authorities denied the existence of the camps and edited the pictures themselves. Already on August 6^th, the dissolution of Omarska concentration camp started. Over 1200 survivors were transferred to camp Manjaca, 780 to  Trnopolje camp. A group of 173 camp prisoners were left in the concentration camp Omarska for whom beds were brought in the night between August 6^th/7^th to sleep on, and from August 7^th meals were increased from 1 to 2 per day. The prisoners were informed that foreign journalists and International Red Cross would be visiting them, that they must say they have been there between 5 and 15 days only and that they are expected to say ‘how it IS for them here’ (‘Is this clear? – Yes!’).

Teams of journalists from all over the world who visited Omarska until August 21^st were told that Omarska is not a camp for civilians but for prisoners of war and that the stories of tortures and cruel murders of hundreds of camp prisoners in June and July 1992 are false, while even in the night of August 5^th/6^th, the last group of 124 camp prisoners was taken away from the camp. They were executed in groups of 3 by shooting into the pit of Hrastova Glavica near Sanski Most. The prisoners were offered a cigarette prior to the killings, and the executioner at one point sat down on the chair because he got tired of standing.

On August 9^th, the day of closing of the Summer Olympic Games in Barcelona in 1992, late in the afternoon, an RTRS team (Serbian television from Banja Luka) also entered the Omarska concentration camp and asked for statements. Several prisoners (Velic from Kevljani in German, M.B. from Kozarusa and S.M. from Kozarac in English) were forced to ‘confirm’ that Omarska was not a concentration camp and that the living conditions were ‘not so bad’. The recordings were published in Great Britain and the Netherlands as well.

On the day of final closure of Omarska, 21 August 1992, 5 detainees 'disappeared': 2 men, registered by the International Red Cross on 12 August in Omarska (Faiz Mujkanovic and Mato Tadic) and 3 women. One of the women, Velida Mahmuljin, local teacher, was found in one of 63 mass graves in Prijedor municipality and reburried in Kozarac.

(During the several prosecutions, The Tribunal in The Hague discovered that there were at least 3334 civilian prisoners in Omarska, among which minors and 37 women. Near Omarska, a mass grave was discovered in 2004 with remains of 456 people).

(translation in English by M. Kunalic)

(Omarska camp, August 1992)

Summary of developments until April 2012

About Omarska Camp on Wikipedia:

http://en.wikipedia.org/wiki/Omarska_camp

Paragraph on Omarska from the report of the UN Commission on Prijedor, December 28th, 1994

http://www.ess.uwe.ac.uk/comexpert/ANX/V.htm#II-VIII.A

October 2004 - First letters were sent to Mr. Lakshmi Mittal in London and Mr. Roeland Baan in Rotterdam, CEO Europe of Mittal Steel, since April 30th, 2004, the owner of 51% shaers of the Omarska Mines to build a memorial in former concentration camp in Omarska.

(Trnopolje, augustus 1992)

In zijn column ‘Moeten linkse media zich niet schamen’ (Elsevier, 28 januari 2011) voelt dhr. Afshin Elian de linkse media aan de tand en stelt onder andere: ’Het is verbazingwekkend hoe snel en zonder enig onderzoek sommige Europese journalisten, vooral de Nederlandse linkse media, deze documenten (geheime diplomatieke documenten, opm. S.M.) als waarheid hebben aangenomen’. Ook stelt hij:’ De wereld moet uitkijken dat zij niet wordt gebombardeerd door allerlei valse en gefabriceerde documenten.’ En, om zijn betoog met voorbeelden uit het verleden te staven, springt hij in dezelfde valkuil en schrijft: ‘In de jaren negentig bestond er een foto van een gevangene in een Servisch kamp (cursief toegevoegd) die ons deed denken aan de Tweede Wereldoorlog. Pas later, na de Balkanoorlog, bleek dat deze foto vals was. De zogenaamde gevangene stond aan de andere kant van de prikkeldraad. Maar de foto was het legitimerende symbool om alle Servische strijders als monsters te zien.’

Afshin Ellian

Het verhaal van die ‘ene’ foto uit Bosnie is inderdaad in de jaren negentig het onderwerp van discussie geweest. Alleen is dhr. Elian ‘vergeten’ het verhaal te checken voordat hij het als argument gebruikt en rept slechts over een foto van een man in een kamp. Dit noemen we in het Nederlands: Ergens de klok horen luiden…! En juist omdat het gebruikt werd in een stuk dat precies dat verschijnsel poogt te bekritiseren door een prominente hoogleraar, is dit met een woord: onacceptabel!

Die ‘ene foto van een man in een kamp’ is de foto van de broodmagere Fikret Alic in het kamp Trnopolje. Trnopolje bevindt zich in de gemeente Prijedor in Noord Bosnie waar nog twee andere grote concentratiekampen bestonden, namelijk Omarska en Keraterm. In Prijedor zijn in 1992 ruim 3200 burgers omgebracht waarvan meer dan duizend nog steeds vermist zijn. Prijedor telt 63 massagraven. In de grootste, ontdekt in 2004 in Stari Kevljani op steenworp afstand van het kamp Omarska, lagen de resten van 456 burgers. Voor de oorlog, in 1991 telde Prijedor 42% Serviers. In 1993 sprong dit percentage naar 98%. De niet-Serviers die niet in de kampen werden opgesloten of meteen vermoord werden (soms in eigen huis), konden in juni 1992 (net als de Joden in nazi-Duitsland) slechts herkenbaar de straat op, namelijk met een wit touwtje om de arm. Het zal dan ook niet verbazen dat het Joegoslavie Tribunaal in Den Haag in een tussenvonnis in de zaak Milosevic in juni 2004 concludeerde dat er genoeg aanwijzingen zijn dat, naast Srebrenica, genocide is gepleegd in 6 andere gemeentes in Bosnie waaronder Prijedor. De toenmalige leider van Bosnische Serviers, Karadzic staat thans in Den Haag terecht wegens genocide in 10 gemeentes in Bosnie (wederom. o.a. in Prijedor). Er zijn inmiddels meer dan 30 personen veroordeeld wegens oorlogsmisdaden in Prijedor en de drie bovengenoemde kampen, inclusief in Trnopolje (die ‘een columnist’ Elian, gemakshalve ‘een kamp’ noemt). In de kampen werden honderden burgers (ook vrouwen en kinderen) gedood, gemarteld en verkracht.

(massagraf bij Trnopolje met de resten van zes personen, ontdekt op 13 oktober 2010)

Samenvattend, de bewuste foto heeft al in augustus 1992 blootgelegd wat zich afspeelde voor de ogen van de wereld en Europa dat ooit volmondig zei: ’dit nooit meer’. In haar boek ‘Het probleem uit de hel’ schrijft Samantha Power dat de CIA al in juni 1992 op de hoogte was van massamoorden in Bosnie, ethnische zuiveringen (eufemisme voor genocide) en het bestaan van de kampen. Zij ontdekte onder andere dat twee hoge functionarissen van de CIA ontslag hebben genomen wegens de afzijdige houding van hun regering. Het waren juist de Britse journalisten Penny Marshal en Ed Vulliamy die met hun berichtgeving en de beelden van Trnopolje en Omarska voor elkaar hebben gekregen dat de kampen Keraterm (gesloten op dezelfde dag dat de beelden zijn gemaakt, 5 augustus 1992), Omarska (gesloten op 22 augustus 1992) en Trnopolje (gesloten in oktober 1992) het symbool zouden worden van de massamoorden in Bosnie die pas zouden eindigen met genocide in Srebrenica in 1995.

Wat dhr. Elian kennelijk niet weet of niet wil weten, is dat het verhaal van Fikret Alic, meerdere malen ook in Nederland op televisie is geweest (Netwerk en BNN op reis). Alic legt onder andere uit dat hij gevangen zat en gemarteld werd. Voorts bleek dat enkele jongens die het aandurfden met hem naar prikkeldraad te lopen diezelfde nacht gedood zijn. Ook naar hem werd gezocht, waardoor hij besloot op een konvooi te stappen waarmee hij, vermomd in vrouwenkleren, met vrouwen en kinderen gedeporteerd werd uit de regio. Evenmin blijkt Elian te weten dat het Britse blad Living Marxism (‘de linkse media'), dat als eerste stelde dat de bewuste foto nep was, wegens smaad door de rechter is veroordeeld tot een schadevergoeding van 750.000 pounds. Nog een paar jaar geleden probeerde ook de bekende Nederlandse filmmaker Peter Tetteroo te spelen met dit onderwerp en noemde in NRC Next deze foto in het rijtje van de grootste 10 journalistieke leugens ooit. Tetteroo was overigens mans genoeg om kort daarop zijn miser te erkennen in het programma ‘De leugen regeert’.

Het bijzondere aan dit verhaal is ten slotte dat het inmiddels vrijwel iedereen duidelijk is wat zich in de regio Prijedor en Bosnie heeft afgespeeld tussen 1992 en 1995. Zelfs in de hoofdstad van Servie, Belgrado bestaan initiatieven om in ieder geval het beruchte kamp Omarska te herdenken door een herdenkingscentrum te openen.

http://www.icty.org/sid/202

(foto van N. Jakupovic, gemaakt door dr. I. Merdzanic in Trnopolje, juli 1992 + link naar het getuigenis van Merdzanic voor het Joegoeslavie Tribunaal)

In Nederland daarentegen blijft het fabeltje van de ‘nepfoto’ hardnekkig bestaan ondanks alles wat ondertussen over de kampen bekend is geworden. Als overlevende van Omarska, maar ook als Nederlander en als mens blijft het mij verbazen dat het niet alleen gaat om anonieme personen die om hun moverende redenen het gerucht over de foto op internet blijven verspreiden, maar ook dat prominente, bekende Nederlanders zich zelf openlijk blameren, enkel omdat ze de moeite niet willen nemen achter de feiten aan te gaan. Ook ik ben in die zwartste dagen van mijn leven geinterviewd (Omarska, 9 augustus 1992) en gedwongen voor de camera te liegen dat de plek waar ik als twintigjarige met duizenden anderen maanden lang zat opgesloten, geen concentratiekamp was.

Juist door die beelden van Alic en het sluiten van de kampen kort daarna, leef ik vandaag en honderden anderen die de honger en martelingen tot aan 5 augustus ter nauwe nood wisten te overleven. DAT is wat de bewuste foto heeft veroorzaakt en zeker niet dat alle Servische strijders monsters waren zoals Elian met bijzonder gemak en generaliserend durft te concluderen.

Het is triest en schokkend dat dhr. Elian zulke mensenrechtenschendingen in Bosnie negeert en met een pennestreek in feite ontkent. Ik hoop wel dat hij omwille van de waarheid en uit respect voor honderden omgebrachte burgers uit Prijedor, zijn woorden over de beelden uit Trnopolje terug zal nemen.

(reactie gemaild aan de Volkskrant en Elsevier, niet gepubliceerd)

http://srebrenica-genocide.blogspot.com/2008/08/concentration-camps-in-bosnia.html

de foto's 1, 2, 4, 5 en 6 zijn gemaakt in Trnopolje in 1992 (zie link)

(Fikret Alic in 2007. foto gemaakt door Borut Petrlin)

http://www.youtube.com/watch?v=lB6a-iD6ZOY

How to graft a human

The grafting of a human is a complex and long-lasting process which one must approach with great care and only after long preparation. If in the course of the grafting process, which generally lasts many years, one makes a mistake, in most cases the graft does not succeed. The human generally dies, through self-destruction or withering. Cases of premature breaking of stunted branches are known, whereupon one can only cut the branch in order not to disturb the development of other humans. Sometimes, for example in cases where the trunk of the person was too young, the grafting will not succeed. In this case the person continues to live in his original form, and carries the grafted part in himself in a way that goes unnoticed by himself and those around him. The grafted part and the trunk become one, but neither externally nor internally is this noticed by the naked eye. For that reason,  in science such a person is not termed a graft, but a cosmopolitan.

A cosmopolitan also may arise after the grafting of an adult specimen, but in that case the graft does not succeed, not because of the youth of the person but, most often, because of the lack of connection with the soil and surroundings in which he lived. Essentially, in such cases it can be said that the person has not been grafted, but only transported from one environment to another, and assimilated into the orchard in which he continues his life. Such assimilation of a person is most successful in settings that are far from the native soil in which the person first drew breath on this planet. Such places must by their ordering, their economic and social conditions, and life tempo fitting for the development of a large number of specimens of the same type. With plants, such an environment is most often a greenhouse, but with persons one above all thinks of lands such as Canada, America, Australia, and New Zealand. In any case, the further away, the better.

It is best to graft a human between the fifteenth and fortieth year of his life. Certainly, grafting may succeed with younger or older subjects, but it is not recommended because the possibility for a good, healthy graft decreases geometrically with each year of difference in age.

As emphasized above, grafting must be carried out on a human who has set down strong roots in the land where he came into this world.

If possible, it is best to take for a subject a human born in Bosnia and Herzegovina. There, for reasons not known even to them, and not scientifically explained, there is an exaggerated, primordial love for their surroundings and the people with whom they live in that “backwater.”

Approaching the sacred act

Upon entering into the sacred act of grafting a human, that is, cutting the trunk and implanting/transplanting a new one, one must not forget several crucial preconditions for successful development of the graft. Here we will mention just two most important ones:

a) It is very critical to cut and graft a large number of samples, and to chop down a great number of the remainder completely; that is, to systematically wipe them out. Since a human is not a tree, but a conscious being, the specimen, or many of them, must be reconciled from the start with the fact that the original habitat has been reduced to ashes. With this, the process of reception of the graft will have more chance for success. The removal of the rest of the orchard is necessary both to further acceptance of the graft and to cause loss of desire for return on the part of the subject. In science and in society, since the last decade of the twentieth century, this practice is called “ethnic cleansing”. In some exceptional cases, such as in Srebrenica and in six other municipalities in Bosnia and Herzegovina, the outmoded word “genocide” is used. The elimination of the surplus orchard, although an important moment in the grafting process, in fact is not obligatory. That is to say, a good graft can also take place in the environment from which people, amidst wartime occurences, of their own accord departed for the wide world.

b) It is best to begin the grafting process in what is, for the subject, a relatively difficult way, for example, with torture, extensive imprisonment in camps, rape, and similar things. In these ways the desire for life builds in the subject, by his very human nature, in the course of the grafting. The drive for survival will thus not only save the life of the individual, but will also strengthen and ultimately construct the grafted part of the person.

Grafting must be done quickly and precisely, without mercy and contemplation. As a good example here we can introduce a process similar to the grafting of a person, and that is “butchering a person”. With butchering, the result and the process are, of course, different. One must place the human on his knees, lean over him, and pull him by the hair. With one fast, decisive stroke of the knife, disregarding begging, questions, crying, mention of children, calling upon years of friendship and similar, mostly irrelevant things, one must make a long cut in the area of the throat. The person can then be thrown on the ground or gently lowered; this is not of great significance for the result. One may at times kick the lifeless head, so that the blood will flow out more quickly, although this move is more a subjective matter for the practitioner. The knife, of course, must be wiped, at least on one’s pants, because of the danger of infecting another person awaiting. Thus, as opposed to butchering, where grafting a person is concerned, the person is only spiritually slaughtered, as the body must stay alive.

The most important precondition for a successful graft is that the cut into the spirit must be decisive and merciless. The slogan goes, “Cut and enter freely”. After the incision into the spirit (say, in a concentration camp), the subjects are in the greatest possible number forced into another setting where they continue their lives, apparently in the same form. Better put, the subjects in their new environment do not even notice that they have been spiritually slaughtered and that a new, healthy graft has been attached to them, of a different color, taste, and smell.

Further development

“Here I am in Los Angeles. Recently they awarded the Oscars and I will probably go to some party, where I’ll drink red wine, meet some famous actors and directors, shake hands with people, plan new projects, and be part of a world I don’t belong to. But which world do I belong to today? Wrenched from time and space, I am trying to pull myself together again. If that succeeds, I will witness my new role. If not, I will scatter myself around the barren and empty wastelands of the cursed Yugoslavia, which betrayed us all and which we, each in our own way, betrayed!” Rade Šerbedžija, 27 February, 2004.

For the further development of the graft it is most important that the new location in which the human continues his life receives the individual and guarantees the most important conditions for his existence. Along with the aforementioned natural drive for survival, the person will of his own accord begin to set down roots in the new surroundings and thus, not even noticing the new, grafted branches, water his own trunk. This process requires many years, and in the modern world it is called “integration”. Parallel with the development of the graft, the process of integration often leads to the healing of certain side effects of grafting, the most well known of which is the post-traumatic stress syndrome. Through education, workplace relations, acquisition of a new language, and the creation of a family, the human can, after grafting, adapt to the new environment. And thus he can, without compulsion, spontaneously and without undue consideration, complete the process of grafting, which he had resisted at first.

With the successful graft, the subject will pass through life, build and create, meet people who will not be aware that on that strong young green apple trunk there grew fine, juicy yellow pears.

In the new environment, people who meet him every day will have no idea that those pears are the fruit of a graft, but will speak of one more successful immigrant.

For the environment from which he came, the human will remain a foreigner, a refugee, a traitor, a stranger, for the rest of his life. In a word, he will be “diaspora”, for whom, in the best case, one will coldly and mercilessly say, “What does he want, he did well”.

Result

In the Bosnian tradition, grafting of fruit trees is a good deed; however, because of the considerable number of negative results in practice to date, grafting of persons is not recommended! A human is, after all, not a tree. Not even the world’s finest pear tree will ever produce high-quality apple cider, even if it is pressed from those small fruits of the stunted savages from the ravines of Bosnia. Besides that, all the life achievements of a healthy graft will be reflected in the subject’s tormented eyes as a dull pain, sorrow, and suffering. For those around him, this reflection shall be inscrutable and, often, go unnoticed.

(translation in English by Peter Lippman)

"Ik ben 'the image' van Bosnie. Heb m'n been verloren in het Bosnisch leger, ben getrouwd met een Servische en haal m'n voedsel bij Caritas" - antwoord van een Sarajevoer op de enquette vraag op straat: "Wat is 'the image' van Bosnie?"

http://www.youtube.com/watch?v=UzDDJm27vmc

In deze stad is het toegestaan zowel links als rechts in te halen. Zebrapad dient enkel om te weten waar de voetgangers eventueel kunnen verschijnen, niet om ze ook over te laten steken voordat alle voertuigen erlangs hebben geraasd. Als je, achter het stuur durft in te dutten met een mooi stukje muziek tussen je oren, na een halve sevonde hoor je getoeter achter je, meteen gevolgd door tenminste drie andere nerveuze 'muziekanten'. Op een rotonde heeft niemand voorrang. Op een kruispunt de voorrang heeft de vrachtauto. Achteruitkijkspiegel dient voor het checken van de make up bij de vrouwen-chauffeurs (contradictio in termini). Bij mannen is het nutteloos. Motorrijders razen voorbij, soms zonder een helm. Het lijkt erop alsof ze zich zelf cool vinden, maar ze lijken eerder op rijdende lijken; het overlijdensbericht in de krant van morgen. Politie houdt aan wie ze kunnen aanhouden, niet wie ze zouden moeten. Er bestaan voertuigen die je alleen aan de hand van kenteken kan definieren als zijnde een voertuig. Voetgangers vloeken richting de chauffeurs terwijl ze oversteken, denkend dat het niet hoorbaar is wat ze zeggen. Kleine Roma kinderen staan tussen de rijbanen op de kruispunten en besmeuren de voorruiten met zwart water. Daarna verwachten ze geld, ongeacht of je om een wasbeurt hebt gevraagd. De stad is constant vol auto's, de file in de sniper alley is een deel van de panorama geworden. Toch klaagt iedereen over de crisis. In de winter vertraagt het beeld zoals het beeld in herhaling van een doelpunt op tv. Autowasserijen staan werkelijk overal en zijn altijd bezet. Een vaker gebruikt woord voor de auto, ook op de radio, is 'uw lieverd'. Op de reclameborden voor de auto staan altijd half blote vrouwen.

Een paar dagen terug besloot ik gewoon weer 's een stukje te lopen...

http://www.youtube.com/watch?v=6qyvz4tmEls&feature=related

Lees een geweldig boek (meerdere eigenlijk...), ook in het Engels verkrijgbaar:" Lazarus project", van Aleksandar Hemon. Doen! :)

http://www.youtube.com/watch?v=4-wMYfw18Qw&feature=related

 Last week the body of Muhamed Nuhanović was identified whose post-mortem remains had been exhumated from the mass grave site in Kamenica. The identification was confirmed by his brother Hasan who that same day wrote the letter being published by Dani.

Written by: Hasan Nuhanović (translation P. Lippman)

http://www.youtube.com/watch?v=rmNBXYg8UX4

Rivier Drina, Oost Bosnië

Sarajevo bloeit weer. Pas nu het weer eindelijk zacht is, de zon steeds vaker schijnt en de natuur begint te bloeien, besef ik hoe donker, koud en heftig de afgelopen winter in Sarajevo was. Er zijn steeds meer buitenlanders in de stad. Engels, Zweeds, Turks, Russisch, Spaans zijn de talen die ik gisteren in Ferhadija straat opving. Ieder weekend is er weer een concert, iedere week is weer een andere bekende politicus in de stad (deze week Emine Bozkurt), of (ook deze week) de Amerikaanse filmsterren, Brad Pitt en Angelina Jolie.

Ferhadija straat, Sarajevo

Was woensdag avond bij de presentatie van Roy Gutman, de Amerikaanse journalist die in de zomer 1992 persoonlijk verantwoordelijk was voor het ontdekken van 'death camps' in Noord Bosnië. Na vele krantenartikelen in Newsday en gebel met New York, Washington, Parijs, Geneve, 'besloot men' dat er in Bosnië inderdaad kampen bestaan die 50 jaar na de holocaust misschien toch niet door de beugel kunnen. En ontruimd werd er, eerst Keraterm op 5 augustus (182 doden in één nacht in juli 1992), dan Omarska op 22 augustus (900-1000 doden in 3 maanden) en vervolgens Trnopolje (Westerbork van Bosnië, het kamp waaruit duizenden niet-Serviërs werden gedeporteerd uit Prijedor regio) in oktober. Gutman kreeg Pulitzer prijs in 1993, schreef een boek (Witness to genocide) en werd op 6 april 2010 ereburger van Sarajevo wegens zijn rol in het bekendmaken van de ware omvang van misdaden onder leiding van Karadzic, vandaag achter de tralies in Scheveningen. Had twee keer de kans met Gutmann kort te spreken, bedankte hem gisteren avond persoonlijk voor wat hij heeft gedaan en onderstreepte dat hij tientallen, misschien honderden mensenlevens heeft gered. Want deze bescheiden man heeft het tijdens zijn presentatie zelf niet gezegd.

Roy Gutman, Sarajevo 7 april 2010

Kamp Omarska, 5 augustus 1992

http://www.youtube.com/watch?v=4-wMYfw18Qw

Ben eindelijk echt gewend aan het leven hier. Heb het naar m'n zin, het project loopt goed (hoewel ontzettend intensief en soms zwaar) en ik blijf positief en optimistisch ondanks vele pesimisten die dit land rijk is.

Had gisteren geluncht en goed gesprek gehad met oud-collega Monique en haar nieuwe collega Henk, Nederlanders die hier ook vertoeven. Vandaag zijn ze met een grote groep naar Srebrenica vertrokken. Wil ik een keertje ook doen, maar heb vandaag gekozen om thuis te blijven.

Rafting op Una, Noord West Bosnië

Wilde overigens een andere tekst vandaag hier plaatsen, "Bosnië, het land van blauwogige moslims", maar kreeg na het lezen, kribbels van zo vele vooroordelen en onwaarheden over dit land en de Bosnische oorlog dat ik het maar niet doe. Niet dat moslims in dit land geen blauwe ogen hebben, maar omdat de oorlog in de jaren '90 echt géén 'godsdienstige oorlog' was, maar landjepik, drang naar macht, hebzucht, genocide... Dat er na 11 september 2001 een nieuwe wereldorde is ontstaan, dat we het nu kennelijk nodig vinden elkaar als moslim/christen/jood/soeniet/protestant/sikh... te zien, te bestempelen en vooral te beoordelen, betekent nog steeds niet dat de oorlog die tussen1991 en 1995 in ex-Joegoslavië plaatsvond om de godsdienst ging en zeker niet om een botsing tussen islam en christendom. Waarom waren het anders eerst in 1991 de Kroaten (katholiek) de pineut toen Serviërs (christelijk othodox) huishielden in Kroatië en vervolgens in 1995 precies andersom? Honderdduizenden vluchtelingen, verwoeste steden zoals Vukovar, tientallen duizenden doden, vaak burgers, allemaal christenen tegen christenen... Anyway, ik merk dat we (men, mensen) zo snel neigen om te generaliseren, het leven lekker willen versimpelen zodat een ieder in allerlei makkelijke hokjes past die we zelf creeren of die voor ons gecreeerd worden. Zo redenerend kom je langzaam aan tot de ontdekking dat Karadzic niet eens verkeerd bezig was...

Hoorde gisteren ook dat men 'het zeker weet' dat er veel minder slachtoffers zijn in Srebrenica dan 'de moslims zeggen'...(dat zei ook een bekende politicus en vroeg om een nieuw onderzoek. Het zijn er (volgens officiële cijfers) 8372 en dat zijn er precies 8372 vermoorde burgers te veel. Als we één tiende hiervan aan daders zouden berechten (meer dan duizend mensen waren betrokken volgens de Servische bronnen), mag het getal slachtoffers wat mij betreft ook naar beneden...ben alleen benieuwd wie welke naam zal schrappen van de lijst? 

(Memorial in Potocari, Srebrenica)

Het is het verkiezingsjaar in Bosnië Herzegovina en dat voel je steeds beter. Het populisme en goedkope retoriek floreren iedere dag. Het goede nieuws is dat er ook alternatieven zijn voor de zittende machthebbers die het land langzaam aan tot stilstand hebben gebracht en steeds vaker het nationalisme aangrijpen om zich zelf te positioneren. Mensen bang maken 'voor die anderen' om vervolgens zich zelf op te werpen als 'leider van de onderdrukte natie' heeft hier kennelijk altijd gewerkt...gelukkig leven we niet 20 jaar geleden en laat niet iedereen zich zo gek maken.

Ben dus zeker niet de enige die vrienden heeft van alle kleuren en religies... ondanks alles :)

Nog een beetje muziek voor de liefhebbers:

http://www.youtube.com/watch?v=ReWv6xn17Gs

http://www.youtube.com/watch?v=dXqmAJslfUQ&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=zrpkrITwSCU

Lesje Bosnisch:

Behar - Bloessem

Geen zin en nauwelijks tijd om te schrijven.

Daarom, voor deze keer een documentaire over Kozarac anno 2008 met foto's uit de periode 1992-2009

http://www.youtube.com/watch?v=Nw1RuRHq418

http://www.youtube.com/watch?v=b_gxOIGQWRk&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=LTuCtMOnGkg&feature=related

Kozarac, Noord Westen van Bosnië Herzegovina, 2008

Oude fort in Kozarac

24 mei 1992, de aanval op Kozarac

Kozarac, 1998

Oorlogsbegraafplaats in Kozarac (1820 doden en vermisten uit de Bosnische oorlog)

2007, niet iedereen is blij met de terugkeer en wederopbouw

Sportveld en de sportzaal gerenoveerd in 2005, resp. 2008, mede met Nederlands geld

Zwembad in Kozarac 2006

Had even geen zin en geen tijd om te schrijven. Beter gezegd, meestal geen tijd en als ik een beetje tijd had... geen zin :)

Geniet van het weekend en de rust. Heb ik hard nodig. Het leven is op momenten zo intensief dat ik het tempo dat ik meestal 'makkelijk aankon' gewoon moet bijstellen. Misschien komt het doordat het project in deze eerste weken veel meer vergt dan als alles eenmaal op poten staat.

De volgende week is de officiele opening van het project en vanaf morgen zal ik weer Nederlandse collega's zien. Eerst Monique die morgen landt en net als ik de gastarbeider in Sarajevo zal worden. Met haar heb ik veel samengewerkt en gereisd de afgelopen jaren en het komende jaar worden we bijna buren... het kan verkeren :). Vanaf dinsdag verwelkom ik in 2 stappen de Nederlandse delegatie die voor de opening van het project komt. Heb gisteren door de stad geslenterd om een goede rondleiding te vooorbereiden voor ze. Denk dat het goed zal lukken, hoewel ik zelf m'n kennis over Sarajevo moet bijspijkeren.

Heb gisteren voor het eerst hardgelopen, zonnebank en massage (3e keer) genomen. Doet wonderen... :)

Veel nare nieuws deze dagen... eerst werd eergisteren het lichaam van een man gevonden in Miljacka onder één van de bruggen in Sarajevo en dezelfde dag werd bekend dat een jonge Australische avonturier (22) van de brug in Mostar is gesprongen en niet meer boven kwam. De rivier Neretva is deze dagen veel te gevarlijk en koud, maar hij negeerde de waarschuwingen van de voorbijgangers... Zonde van het leven...

Oude brug in Mostar (de hoofdstad van Herzegovina), 130 km ten zuiden van Sarajevo

Morgen is de Onafhankelijkheidsdag in Bosnië Herzegovina. 18 jaar geleden heeft 64% van de inwoners van dit land tijdens een referendum (op advies/verzoek van de VS en de EG om het eerdere besluit van de regering te bekrachtigen met een referendum) gekozen voor onafhankelijkheid dat kort daarop (7 apil 1992) zal resulteren in erkenning van Bosnië Herzegovina door de EG, VS, Rusland en veel andere landen. Op 15 mei 1992 volgde het lidmaatschap van de VN. Het was echter te laat om ook vrede af te dwingen. Sarajevo was al omsingeld en op 5 april beschoten. De eerste slachtoffers, twee jonge vrouwen, zijn tijdens een vredesdemonstraties, gedood door de sluipschutters van toenmalig Bosnisch Servische leider Karadzic (huidige verblijfplaats -een cel in Scheveningen). Het 'leuke' die dag was dat de moordenars (de meesten stonden opgesteld op het dak van Holiday In hotel, zie eerste foto op de blog) gearresteerd zijn door de speciale eenheden van de politie onder leiding van een Bosnische Serviër, één van de oorlogshelden van deze stad.

Huidige vlag van Bosnië Herzegovina

De Vlag van Bosnië Herzegovina tussen 1878 en 1908 (aparte status onder Oosterijk - Hongaarse Rijk met een eigen parlement en regering). Zie voor andere vlaggen tussen 12e eeuw (toen het land voor het eerst een eigen vorst had; Ban Boric v.a.1154) en heden.

http://images.google.ba/imgres?imgurl=http://www.bgs.ba/e-knjige/zastava_bosne_i_hercegovine_1878.jpg&imgrefurl=http://www.bgs.ba/e_knjige7.html&usg=__gsZN_K4-Nt_WnNxmL3L6wLWl8J4=&h=435&w=800&sz=62&hl=nl&start=1&um=1&itbs=1&tbnid=cGe7W6ySbhgItM:&tbnh=78&tbnw=143&prev=/images%3Fq%3Dzastave%2Bbosna%26um%3D1%26hl%3Dnl%26tbs%3Disch:1

Het is eindelijk niet zo koud en gisteren was de eerste echte zonnige, voorjaarsdag dit jaar (niet gerekend de dag, 10 dagen terug, dat vanwege 'de mist' m'n vlucht naar huis werd gecancelled, maar daarover de volgende keer... :)).

Nog 2 links voor muziek; nummers van twee, getalenteerde zangers, Marco Borsato's van Bosnië :)

het eerste is splinternieuw:

http://www.youtube.com/watch?v=ipHEJkv0oL8

de andere één van de eerdere inzendingen van Bosnië voor Eurovisie Songfestival (de morele winnar in 2006 volgens sommigen...):

http://www.youtube.com/watch?v=xQPqUCtM2KM&feature=related

Lesje Bosnisch:

"Dva svijeta - Twee werelden"

adios ;)

De stad ademt vandaag een frisse ochtend lucht, gemengd met de constant aanwezige smog. En wederom gebukt onder een nieuwe pak sneeuw dat vanacht in no-time alles een nieuwe, oude witte kleur heeft gegeven.

Naarmate ik hier langer rondloop. ben ik steeds meer een 'insider' aan het worden. Steeds meer mensen, bekenden en volkomen onbekenden, laten blijken wat zich hier zoal afspeelt, verborgen voor een vreemdeling of iemand die Bosnië met een kort bezoek verrrast. Veel Sarajevoërs leven op de armoede grens en dromen van een goed leven in het buitenland. Sommigen kunnen zich ook moeilijk voorstellen dat ik het zo fijn vond om juist hier een tijdje te leven. Het gras is altijd groener elders. Wat ook meespeelt bij de gedachte om bijvoorbeeld naar Canada te verkassen is de omstandigheid dat de werkloosheid al jaren heel hoog is en veel jonge, gemotiveerde en geschoolde mensen dagen lang internet en kranten doorkruisen op zoek naar een baan. Bovendien is de visumplicht voor de EU (dat waarschijnlijk later dit jaar na 18 jaar zal worden opgeheven), een extra obstakel voor veel mensen om koffers te pakken, al is het maar voor een bezoek aan familie of vrienden elders in Europa.

Sarajevo is een stad van tegenstellingen, althans dat gevoel krijg ik steeds meer. In de Marshalk Tito straat kan je naast elkaar gesluierde meisjes en modern geklede jonge vrouwen zien lopen. In de oude stad, Bascarsija, tref je veel zakenlieden in de beste maatpakken een Mark munt (gelijk aan inmiddels verdwenen Duitse Mark) uitdelen aan de oude vrouwen of kleine, schaars geklede bedelende Roma-kinderen. Uit de Alipashina moskee, pal naast een bekende diskotheek, Club, lopen iedere dag en avond tientallen mannen naar buiten na het gebed. Ook het weer slaat in 24 uur om van zeer koud met winterse sneeuwbuien, tot voorjaars zonnig en aangenaam zacht.

De economische crisis is ook hier allang voelbaar (kortingen overal van 50% tot 70%), ook al zeggen sommige Bosniërs dat dat niet waar is, 'omdat in Bosnië economische crisis nimmer is opgehouden, m'n vriend. Crisis is Bosnië is de enige constante sinds de oorlog..."

De lokale media zijn in een ware 'mediaoorlog' verwikkeld wegens verschillende ontwikkelingen waaronder het aannemen van een wet over referendum in Republika Srpska dat volgens sommigen een nieuwe, 'legale', manier gaat worden om het land alsnog op te delen. Voorlasnog zijn vele politici en columnisten het erover eens dat dit slechts een nieuwe stunt is van de PM van Srpska, Dodik, om aandacht af te wenden van zijn persoonlijke issues (verdenking van verduistering van meer dan 100 miljoen Mark dat sinds vorig jaar onderzocht wordt door de Bosnische Openbare Aanklager) en een aanloop naar de verkiezingscampagne. Verder is er, aan deze, andere kant van de onzichtbare binnengrens in Bosnië, met name in Sarajevo een grote discussie ontstaan over de politieke aspiraties van de waarschijnlijk rijkste en meest invloedrijke Bosniër op dit moment, de eigenaar van enkele hotels en de krant Avaz (de Bosnische Telegraaf).

Taxichauffeurs blijken de ware bloedbaan van de stad te zijn. Hoe meer ik er spreek, hoe meer ik te weten kom over de meest bizare gebeurtenissen. Zij vertegenwoordignen in ieder geval een unieke doelgroep dat me heel erg bevalt, namelijk harde werkers met veel betrokkenheid voor de ontwikkelingen in de maatschappij. Verrassend veel mensen vertoeven namelijk voor de tv zappend van de ene Spaanse soap naar de andere, inmiddels afgewisseld met beelden van de Olympische Spelen in Vancouver (ik neem aan om de ellende van de buitenwereld van zich af te wenden).

Hoe moelijk het leven voor vele Bosniërs ook is (onegacht hun ethnische afkomst), ik heb het gevoel dat dit land stukje bij beetje, toch de goede kant op gaat. Hier zijn 2 redenen voor, namelijk de (voelbare) afname van het nationalisme binnen de verschillende groepen en een groot aantal, slimme, goed opgeleide, toekomst gerichte jonge mensen die op enig moment het stuur zullen overnemen en het land in een rustiger vaarwater leiden.

Subjectief of niet, een optimist ben ik altijd geweest. :)

Dum spiro spero (Zolang ik adem, hoop ik.); deze keer geen lesje Bosnisch, maar Latijn ;)

http://www.youtube.com/watch?v=f_yqXbnqX9U&feature=related

(een leuk liedje van één van de meest bekende Bosnische zangers, Dino Merlin... sommige van deze trams uit Amsterdam, rijden nu in Sarajevo... niet alleen ik ben hierheen verhuisd :))

Vijecnica, Nationale Bibliotheek, één van de mooiste gebouwen van Sarajevo

http://de.wikipedia.org/wiki/Nationalbibliothek_Bosnien_und_Herzegowina

Bosnische Stećak (middeleeuwse graftombe) - zie ook:

http://en.wikipedia.org/wiki/Ste%C4%87ci

Selimovic about Bosnians:

`We are no one's, always at a boundary, always someone’s dowry. Is it a wonder then that we are poor? For centuries now we have been seeking our true selves, yet soon we will not know who we are, we will forget that we ever wanted anything; others do us the honour of calling us under their banner for we have none, they lure us when we are needed and discard us when we have outserved the purpose they gave us. We remain the saddest little district of the world, the most miserable people of the world, losing our own persona and nor being able to take on anyone else's, torn away and not accepted, alien to all and everyone, including those with whom we are most closely related, but who will not recognise us as their kin. We live on a divide between worlds, at the border between nations, always at a fault to someone and first to be struck. Waves of history strike us as a sea cliff. Crude force has worn us out and we made a virtue out of a necessity: we grew smart out of spite.

So what are we? Fools? Miserable wretches? The most complex people in the world. No one is such a joke of history as we are. Only yesterday we were something that we now wish to forget, yet we have become nothing else. We stopped half way through, flabbergasted. There is no place we can go to any more. We are torn off, but not accepted. As a dead-end branch that streamed away from mother river has neither flow, nor confluence it can rejoin, we are too small to be a lake, too big to be sapped by the earth. With an unclear feeling of shame about our ancestry and guilt about our renegade status, we do not want to look into the past, but there is no future to look into; we therefore try to stop the time, terrified with the prospect of whatever solution might come about. Both our brethren and the newcomers despise us, and we defend ourselves with our pride and our hatred. We wanted to preserve ourselves, and that is exactly how we lost the knowledge of our identity. The greatest misery is that we grew fond of this dead end we are mired in and do not want to abandon it. But everything has a price and so does our love for what we are stuck with.

Resten van de middeleeuwse Bobovac, Centraal Bosnië - zie ook:

http://en.wikipedia.org/wiki/Bobovac

These are smart people; They receive a mess from the east, and a good life from the west;
They never rush because only life rushes; They are not interested in what awaits after tomorrow; What is meant to be will come, and little of it depends on them;
When they are together they are in trouble, for this they do not like to be together often;
They rarely trust anyone, but it’s easiest to fool them with nice words;
They do not resemble heroes, but they are not easily scared with threats;
They pay attention to nothing, they care not of what happens around them;
And then out of nowhere suddenly everything interests them, they flip everything and look around;
Then they become sleepers again and do not like to remember what came to pass;
They are scared of change because it often brings evil;
They are easily fed up with a man, even if he does them good;

Een beetje muziek uit de film "Nafaka"

http://www.youtube.com/watch?v=TMd_9xg57x4

Strange people;
They talk bad about you but love you, kiss you on the cheek but hate you;
Laugh at noble deeds but remember them;
They spend most of their life on spite and goodness;
And don’t know which is stronger when;
Evil, good, gentle, raw, unable to move on, stormy, open, hidden;
They are all this and everything in between;

And most importantly they are mine, and I am theirs;
And everything I’m saying; I’m saying about myself.

Nog een beetje muziek...

http://www.youtube.com/watch?v=1tgz05CD3FA&feature=related

Kad procvatu behari - Als de bloessem uitbloeit

http://www.youtube.com/watch?playnext=1&playnext_from=TL&videos=Z6gkV_6BGXw&v=0qPKfSN5u5s

http://www.youtube.com/watch?v=yCEtchryO0g

Ova zemlja zivi - dit land leeft

good night, Holland :)

Velika Aleja, Ilidza, Sarajevo

Bron van Bosna, net buiten Sarajevo (gelijknamige rivier - Bosna is Bosnië)

Avaz Tower (Het grootste gebouw op de Balkan)

"No man's land" - Cannes en Oscar winnaar 2001 (zie ook link... en zie ook de film ;))

http://www.filmkrant.nl/av/org/filmkran/archief/fk230/tanovic.html

En als toetje, een stukje muziek (toch twee.... :)) van een van de meest bekende bends, Bijelo Dugme

Sve je to od loseg vina - Alles komt door de slechte wijn

http://www.youtube.com/watch?v=ajSC7PYQoTs&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=g83wzujkXiw

Het is vrijdag avond. Leeg en moe, maar voldaan. Weer en lange week met veel gesprekken, mails, telefoontjes... Viel gisteren ochtend tijdens het bellen met mn jongste en het zingen aan de telefoon. Het was een beetje glad... niets gebroken.

Heb geen zin om te schrijven, maar het hoeft ook niet altijd. Ik praat meestal te veel... :)

S.

Sarajevo postcard

Uitzicht op Miljacka rivier, rechts de oude stad 

Aankondiging Concert U2, net na de oorlog, 1997, denk ik;)

de soldaten zie je niet meer op straat, sporen van de oorlog wel...

"Roos van Sarajevo" - spoor van een granaatinslag

Akademie van Beeldende Kunst, Sarajevo

Het nieuwste boek, over de cellist van Sarajevo

"Momo en Uzeir" - Unitic business center, 'Twin Towers' van Sarajevo

als toetje, zie ook link hieronder

http://www.youtube.com/watch?v=SMjdOrhETLc

Lesje bosnisch:

Ruža Sarajeva - Sarajevo roos

Het is al een week geleden dat ik schreef. De tijd vliegt letterlijk. Op een of andere manier blijft het gektisch op het werk. Ben eigenlijk te moe om te schrijven, maar ik begin maar weer. Heb zondag in Nederland de eerste 'live reacties' gehoord op m'n blog en begreep dat het laatste verhaal 'een beetje lang was'. Nou, dan maak ik 'een beetje kortere' terugblik op de afgelopen week.... not. Sorry, Bar :)

Was gisteren avond op een receptie voor de Nederlandse expeds in de residentie van onze ambassadeur in Sarajevo. Een paar leuke gesprekken gevoerd met nog 2 gastarbeiders van Bosnische origine en met heel wat mensen van de Kmar die hier aan het werk zijn (één van Schiphol die ik al kende). De verassing van de avond was 'de wederontmoeting' met Weija, een blonde vrouw in de uniform van de Koninklijke Marine. Al gauw wisten we dat we elkaar kennen (de stem klonk al bekend, de naam eveneens...), maar het heeft maar liefst een half uur en heel veel geknaag van binnen gekost voordat we door hadden dat we in 1997 samen in de avonduren het eerste jaar rechten hebben gevolgd aan de UvA. Ik wist wel dat het lang geleden was en vaag voor m'n ogen zag ik ons in een leslokaal, maar het lampje ging niet branden voordat we onze levens, opleidingen, collega's, plaatsen waar we gewoond hebben afgelopen 17 jaar en zelfs buren van de familieleden niet grondig hadden doorgespit. De ambassadeur gaf een mooie speech en ik nodigde hem alvast uit voor de officiele opening van ons project in maart.

Bosnian business part II

De Bosnische mentaliteit blijft mij achtervolgen ook deze week... Bosnian business, of zoals een goede vriend van mij, Refik, zei, 'the bosnian way', m'n vriend.

Bestelde visitekaartjes dinsdag middag; ging tussen de middag met Melisa even langs bij 'de drukkerij' om er zeker van te zijn dat ze eruitzien zoals ik het wil en betaalde vooraf. Een hele discussie gehad of ik ze met of zonder hoekjes wil (met dus...) en mijn tel.nr. (mobiel) achtergelaten om het erop te zetten. De kaartjes zouden al over een uur klaar zijn, zei jongen X, maar ik gaf aan dat ik niet voor half zes langs kan komen (hier is bijna alles tot 8 uur of later open; de stad leeft dus, ondanks vele sneeuw die maar blijft vallen). Hij hoefde zich niet te haasten, zei ik. Een half uurtje later werd ik gebeld door jongen X omdat hij graag zeker wilde zijn dat het nummer echt klopte voordat ze gedrukt zijn. Het nummer klopte.

"Je weet maar nooit", zei jongen X plechtig, "we proberen aan alles te denken"

Om half zes werd ik verrast (ik zeg het maar voor het verhaal, maar niets verrast mij meer eigenlijk...) toen bleek dat de kaartjes niet zijn gedrukt omdat men op mijn mobiele nummer wachtte!!?? De jongen X was al naar huis en zijn vrouwelijke collega voelde zich zichtbaar ongemakelijk toen ze besefte dat ik inderdaad eerder die dag al langs kwam en het nummer echt wel achter heb gelaten. Een beetje geirriteerd zei ik: "In Spanje is alles manana, manana, hier is alles according to Bosnian business..."

Ze maakte excuses en beloofde dat de kaartjes binnen een half uur klaar zullen zijn, waarna ze met een andere collega, die uit het niets kwam en ineens voor me stond, aan de slag ging. Ik kon de wachttijd goed gebruiken om een beetje rond te hangen tussen de vele winkels en me orienteren op de prijzen van de sportschoenen (ja, ik ga sporten, hardlopen om mee te beginnen... wat moet ik anders doen ieder weekend? :)). Na een kwartier waren de kaartjes uiteraard lang niet klaar, dus ik ging weer even weg en riep cynisch: "bel me maar, jullie hebben het nummer, toch?" :)) en inderdaad, 40 minuten later werd ik gebeld dat m'n kaartjes met 4 mooie vlaggen erop (EU, Bosnie Herzegovina, Denemarken en Nederland) klaar zijn.

Ik ga ervan uit dat de geachte lezer niet (meer) verrast zal zijn als ik zeg dat het verhaal van de kaartjes niet klaar is. Mijn pakketje van 150 visitekaartjes zag er best wel mooi uit, maar - zonder hoeken. Arme, vermoeide zielen hadden van de collega X gehoord dat ik de kaartjes beslist met afgeronde hoekjes wilde. En geknipt werd er. 150x4 keer, de laatste half uur. Ik overwoog nog even om ze maar mee te nemen, maar toen ik één vierekant exemplaar zag, zei ik. "Sorry, jongens, maar ik weet wat ik wil en wat ik besteld heb. Ik wil gewoon andere en ik haal ze morgen ochtend op... " Jongen X probeerde me 's ochtends te overtuigen dat ik iets anders heb gezegd (kon maar niet toegeven dat ie zat te pitten toen ik er was), maar ik weet zeker wat ik zei, en bovendien Melisa bevestigde het ook.

De stad leeft gebukt onder de dikke pak sneeuw die maar blijft vallen. Het nieuws van de dag is de uitspraak van het Europese Hof in een zaak die tegen de staat is aangespannen (en gewonnen) door een Bosnische Jood en een Bosnische Roma. Er leeft sinds eind 15e eeuw een relatief grote Joodse gemeenschap in Sarajevo; destijds voor de inkwisitie gevlucht uit Spanje en goed opgevangen door, toen al islamitisch Bosnië onder de Ottomaanse Turken. In Sarajevo staan dus op loopafstand gebedshuizen van vier grote religies, katholieke en orthodoxe kerken, een sinagoge en vele moskeeen. Ooit, gedurende donkere middeleeuwen in Europa, 'het' voorbeeld van een vreedzame multiculturele samenleving. Het Europese Hof stelde recent vast dat de Bosnische Grondwet (een deel van het Vredesakkoord van Dayton, dus in elkaar getimmerd in 2 maanden eind 1995...) in strijd is met het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens. Alleen Bosniaken, Bosnische Serviërs en Bosnische Kroaten kunnen bijvoorbeeld als president gekozen worden. De EU eist nu dat Bosnïsche regering de uitspraak naleeft en snel werk maakt van de grondwetswijzigingen die allang nodig zijn o.a. ook wegens een omvangrijk staatsapparaat. Dit wordt nog een big issue in dit land.... let op m'n woorden.

Voor vanavond een mooi stukje Bosnische muziek...  en een lesje Bosnisch :)

S.

Volim Holandiju - Ik hou van Holland

http://www.youtube.com/watch?v=5WuOYGYt-Mw

ps. deze en een andere foto van Amsterdam (kado'tje van Thijs en Mina) staat op m'n vensterbank op kantoor, even als een paar huisjes en een windmolen in delftsblauw

http://www.youtube.com/watch?v=o-J9APNRTXM&feature=geosearch

Wat een week... Ben dood op na 4 lange, intensieve dagen, maar met een heel goed goevoel over het prille begin van m'n (werk)leven in deze stad. Morgen ochtend meteen terug naar Nederland. Lejla, m 'n oudste, wordt zondag 8 en dit bleek een geweldige reden om al na de eerste week te pendelen naar Schiphol. Ik mis ze, alle drie, thuis, en ik zal ze nog meer missen als ik maandag al weer richting het zuiden vertrek... de zure appel waar we met z'n allen in moeten bijten. Het is het me wel waard. Dit land heeft me te lang moeten missen. Dat voel ik iedere dag steeds meer.

Op de 12e verdieping van het 'Gezamenlijke gebouw van de ministeries' weten ze inmiddels dat er een andere, Nederlandse wind waait. Ik schreeuw net zo hard aan de telefoon zoals in Nederland, maar heb vooralsnog geen klachten ;) M'n deur staat altijd open, in tegenstelling tot alle andere kantoren, waardoor ik veel inkijk heb. Dit mede omdat de wc's en de liften gevaarlijk in de buurt zijn. Melisa vindt het vreemd dat ik niet gek word van het constante (iedere 2-3 seconden) gepiep van de liften, maar ik ben er al aan gewend. Ik heb al vorig jaar geroepen dat als ik hier begin mijn deuren open blijven en zelfs plechtig beloofd dat na deze 18 maanden alle deuren op alle 19 verdiepingen onnodig zullen worden... Ik weet dat het onzin is, maar hou ervan om hele optimistische doelen te stellen.

Gisteren heb ik iets vergelijkbaars gezegd toen ik met de secretaresse van Samir R. (projectleider van de Bosnische zijde) heb gewed dat er na 18 maanden overal papiercontainers zullen staan. Nu hebben ze er namelijk geen één waardoor werkelijk tonnen en tonnen papier in de gewone afval belanden. My goodness! Dit zal ik t.z.t. bij de SG laten vallen die ik vanochtend eventjes sprak. Hij was net terug uit Parijs, maar maakte een kwartiertje vrij om me te ontmoeten en een paar dingen te regelen (ja, ja, mn internet connectie was vanochtend ondanks beloftes nog steeds niet klaar en evenmin hadden we een printer, maar na één telefoontje van hem was het in no time done...). Ik heb het gevoel dat de actie met containers meer kans op succes maakt dan het open deuren beleid, maar ik ga niet te snel juichen.

Sprak gisteren met Neil T. een Brit die hier al jaren voor de EU Police Mission heeft gewerkt. Veel Nederlanders (Kmar, politie) werken daar ook en m'n collega Monique gaat er over een maand ook aan de slag. Een interessante man. Kort haar, een beetje gezet, scherpe blik (die vaak het voorbijlopende vrouwelijk schoon de verdiende aandacht gaf) en volgens mij een beetje verliefd op Bosnië. Heeft het niet zo gebracht, maar ik zag het in alles wat ie zei. Hij had ook een leuke qoute die ik niet zal vergeten (en jullie nu ook niet ;)): "You know, my friend, hier is vaak veel rook, maar geen vuur" (de uitdrukking 'waar vuur is, is rook' kennen ze dus in GB en Bosnië ook).

Het is ook, symbolisch genoeg, gezegd op de avond dat er veel heissa was ontstaan over de uitglijder van de aftredende president van Kroatië, Mesic. Namelijk, na vele 'dreigingen' van de Bosnisch Servische leider Dodik (een populist die veel met nacionalisme kokketeert) dat er een referendum komt op het 'Servische deel van Bosnie' alsnog af te scheiden (wat in de oorlog niet was gelukt), zei Mesic (met een zoveelste glas champagne in de hand en gevaarlijk veel journalisten in de buurt) dat de Kroatische leger in dat geval militair zal ingrijpen en de Republika Srpska in tween splitsen bij Brcko. Brcko is een stad en district in het Noord Oosten van Bosnie dat heel strategisch ligt en een ware schakel vormt tussen 2 delen van de 'Servische' entiteit in Bosnie. Ik schrijf bewust tussen aanhalingstekens omdat Republika Srpska weliswaar 'Servisch' heet, maar dat de facto en de iure niet is. Ook daarover later meer in de post over de politieke situatie in Bosnie Herzegovina.

De media vandaag staan dan ook in de teken van veel reacties uit binnen- en buitenland. Ben blij om te zien en horen dat met name Serviërs, zowel in Servië (Tadic) als Bosnië zelf (Dodik) redelijk kalm reageerden. Tadic heeft nog een paar dagen geleden gezegd dat hij tegen een referendum is (wat Tadic voor Dodik is, was Milosevic voor Karadzic in de jaren '90). M.a.w. Servië zal de integriteit en souvereniteit van Bosnië blijven respecteren. Dat soort geluiden hebben ze hier nodig, maar dan in tienvoud.

Al met al, veel rook, weinig vuur. Wel heb ik tegen m'n directeur (die me wees op Mesic z'n uitspraak) gisteren gemaild dat als het heet wordt ik deze keer niet te lang zal wachten zoals in 1992. ;)

Met Melisa had ik een akkefietje dinsdag middag, maar heb het woensdag meteen goed kunnen rechtzetten en de grenzen van het toelaatbare duidelijk afgebakend. Sindsdien is ze proactief en werkt ontezettend hard (laat ik het woord 'poes lief' in het midden ;), hoewel ze mijn tempo (nog) niet kan volgen. Ze zei vandaag met gelach, 'ik denk dat ik mezelf zal moeten cloneren' :) Dit vatte ik op als een compliment en zei dat het begin de zwaarste periode van het project zal zijn en dat we nu even schouders eronder moeten zetten. Morgen zit ze alleen en hoop ik dat ze het wat rustiger krijgt.... hoewel, het lijstje van 'THINGS TO DO' heb ik zelf getikt vanochtend ;)

Over de omgansvormen in Bosnië zou ik een paar aparte verhalen kunnen opschrijven, maar dan wordt deze 2e melding veel te lang. Laat ik alleen zeggen dat het varieert van (onnodig) heel formeel tot onbegrijpelijk (en onnodig) heel informeel. Voorbeeld: Gisteren belde ik met een, niet nader te specificeren ambtenaar (die ik niet ken, noch hij mij), van een niet nader te noemen afdeling, van een niet nader te vermelden ministerie die me met typisch Sarajevo accent, nadat ik eerst een paar minuten had uitgelegd wie ik ben en wat ik precies van zijn ministerie (en zijn afdeling) nodig heb, zei:

"Od toga ti ja nista ne znam, moj jarane" (voor de vertaling zie onderaan, het lesje Bosnisch). Het ware boodschap was: het klinkt me te ingewikkeld, heb geen zin om (te hard) te werken.

Ik begin me weer echt thuis te voelen in dit land. Deze lucht, muziek, mensen, humor, taal (het is geweldig om in je moedertaal te werken) geven me, ondanks niet werkende verlengsnoeren, ontbrekende printers en een enkele luie ambtenaar, veel kracht en warmte. Als de rest van het project zou lopen zoals deze week, wordt het een geweldige, onvergetelijke tijd...

Voor vanavond nog 2 liedjes over Sarajevo. Het eerste ((zie link boven) van een bekende volkszanger (Andre Hazes van Bosnie) en het tweede (zie link eronder), van dezelfde zanger als het liedje van de eerste post.

Lesje Bosnisch

Ugodno vece - aangename (fijne) avond

Od toga ti ja nista ne znam, moj jarane! - Daarvan weet ik helemaal niets, m'n vriend!

http://www.youtube.com/watch?v=C8C-tpr1r2Y&feature=related

Ugodno vece, dus ;) 

Eindelijk even tijd om een paar woorden achter te laten en daarmee dit dagboek te dopen.

Het was een lange, intensieve eerste werkdag in Sarajevo. Was in ieder geval blij om te zien dat er een werkplek voor me is, als ook voor mijn assistente, Melisa. Telefoon doet het en het licht ook...:) mooi uitzicht op Holiday Inn hotel (foto, een hotel uit de jaren 80 met geschiedenis) en de hoogste toren van de Balkan, meteen daarachter. So far so good. De Bosnische counterpart was blij om ons te zien, maar moest bekennen dat we nog geen pc's hebben en evenmin een printer. En inderdaad, deze zullen we, zeg maar, af en toe nodig hebben... beter gezegd nu. Ja, echt nu! %%$$@@###!!!!@@####

Met Rahela (een collega die tot voor kort aan het project mee heeft gewerkt) noemde ik in het afgelopen jaar dit specifieke balkanverschijnsel (ja, ja het was niet de eerste keer dat dingen/mensen/afspraken er gewoon niet waren): 'Bosnian business'! 

Uit het niets werd toch één pc gebracht en geinstaleerd. Hoewel, niet helemaal. Er ontbrak een verlengsnoer waardoor dat ding uit de vorige eeuw alsnog niet aan kon. Navraag in enkele kamers op dezelfde verdieping leerde dat er een chronisch tekort is aan verlengsnoeren, dat ze af en toe opduiken, geleend worden en vervolgens weer als de sneeuw afgelopen dagen in Sarajevo, weer verdwijnen. Na enig speurwerk, kwam toch de 'laatste der mohikanen' onder verlengsnoeren te voorschijn, maar deze bleek al lang de ziel te hebben gelaten. De pc bleef dus stoicijns stil...

Hierna ben ik met Melisa maar gaan werklunchen onder de plechtige belofte mijnerzijds dat als er tot einde middag geen snoer is, we er gewoon zelf eentje kopen. Meer tijdverspilling dan één ochtend wil ik niet op de eerste werkdag: Dutch business. Voor Melisa bleek ik vandaag ook te hard te lopen met mijn enthousiasme (in de 6e versnelling, zoals ik het wel eens noem), maar ik heb het gevoel dat zij daardoor ook uit de 2e in de 4e gaat draaien, meer zal ik niet vragen en bovendien, ik kan het ook niet constant aan. Maar vandaag moesten we uit de startblokken en de eerste lessen in efficiency zijn gegeven. Ze zal blij zijn dat ze niet voor Nanne werkt (een werkrelatie van Schiphol van afgelopen jaren... wat ging die man hard en efficient; maar het verschil moet er zijn, niewaar :)).

Het is een beetje koud in de stad, maar aangenaam koud. Dit weekend heb ik gebruikt om met een paar vrienden bij te praten (Lida en Dario) en goed uit te slapen. Had ik ook nodig, omdat ik me na deze dag al een beetje gaar voel. Een andere vriend, Eldin, een van de beste journalisten van dit land, belde ik wakker om half 1 smiddags, dus een biertje met hem komt nog. Gisteren avond een bekende Bosnische zanger gezien in een leuk caffetje in Nieuw Sarajevo (Novo Sarajevo); zie ook link (Kemal Monteno, de 1e van de 2; nee Yoep, geen idee wie de dame met de benen is ;)). 

Het sneeuwde hier zo mooi, 2 avonden na elkaar, maar in de ochtend blijft er niets van over. Lijkt me beter zo, want ik begrijp dat de Nederlandse wintertoestanden van afgelopen weken hier eerder een regel zijn dat een uitzondering.

Vanessa (vervanger van Rahela, achterban op kantoor in NL) vertelde vandaag dat de snoer geen ramp is gezien eerdere ervaringen van sommige collega's in ietwat 'meer ontwikkelde' landen. "Wees maar blij dat je al 2 werkplekken hebt en de telefoons; de snoer koop je toch zelf?'

Dat had ik ook gedaan, maar het bleek uiteindelijk niet eens nodig. Om 14.45 lag er een mooi, nieuw, prachtig exemplaar in de kamer ernaast (miss Sarajevo onder de snoeren, zeg maar). 'Het kan dus toch..'

Eind van de middag schreef m'n wederhelft dat Mila, de kleinste, papa al mist en zelf maar per vliegtuig hierheen wil. Mama mag het eten en drinken voorbereiden voor onderweg... het worden dus lange zes maanden. Maar we gaan ervoor. Alea iacta est.

Op de tv veel aandacht voor Haiti, gevolgen van de recente overstromingen en de nieuwe bosnische voetbalcoach; verder worden discussies gevoerd of de staatseigendom (kazernes, ambassadegebouwen, etc.) nou aan Bosnië toebehoort of aan de 2 entiteiten (provincies) die het vervolgens aan de staat zullen uitlenen (voor de nietweters onder ons, het naoorlogse Bosnie lijkt erg op Belgie met 2 provincies en 1 district, daarover later meer in de post over politieke situatie).

Ik zal proberen 2 keer per week te schrijven, maar pin me daar niet aan vast. Iedere keer ook een paar bosnische woordjes voor de liefhebbers ;)

Laku noc, Nizozemska (Wel te rusten, Nederland)

http://www.youtube.com/watch?v=V6Ml93byG04

ps. de eerste titel heeft Vanesa verzonnen :)

pps. won zaterdag op Schiphol in één klap 160 euro met roulette (26, zwart); een mooi horloge gekocht... dat noem ik (ook) een goed begin ;)